AI in gemeenteland

Met de groeiende rol van technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) in de maatschappij, is ook de gemeentelijke organisatie aan zet. Hoe kan AI bijdragen aan het werk van professionals binnen het fysieke domein? We spraken met Hans van Gurchom, projectleider Omgevingsplan bij twee verschillende gemeenten, over zijn verwachtingen en visie op de rol van AI in het gemeentelijke werkveld.

“Ik ben bovengemiddeld geïnteresseerd in de mogelijkheden van AI,” zegt Hans direct. Zijn enthousiasme is goed merkbaar, zeker wanneer hij begint over de kansen die deze technologie biedt. “AI kan ons ondersteunen in analytisch en repetitief werk, maar ook in intelligente vraag-antwoord scenario’s. Ik denk dat AI sommige taken zelfs beter kan uitvoeren dan wij, mensen, zelf.”

Binnen het fysieke domein ziet Hans enorme mogelijkheden, vooral als het gaat om het opstellen van Omgevingsplannen. “Dat is een gigantische klus,” legt hij uit. “Het is niet alleen complex, maar het vraagt ook veel energie en doorzettingsvermogen van betrokkenen. AI zou hier echt verschil kunnen maken door het voorbereidende werk te verlichten. Dan kunnen professionals zich richten op het maken van belangrijke keuzes en het écht interessante werk.”

Ook bij het beantwoorden van vragen van initiatiefnemers ziet Hans een rol voor AI. “We merken dat zelfs vergunningverleners moeite hebben om alle regelgeving bij te houden. Hoe kunnen we dan verwachten dat iemand bij de frontoffice altijd het juiste antwoord geeft? AI kan dat werk overnemen, wat zowel de werkdruk als het risico op fouten vermindert.”

Hans ziet duidelijk twee kampen ontstaan binnen de organisatie als het gaat om AI. “Ik verwacht enthousiasme bij frisdenkers, procesverbeteraars en jongere medewerkers. Zij zijn gewend aan apps en andere technische hulpmiddelen en zien AI als een kans om hun werk beter en efficiënter te maken.”

Tegelijkertijd verwacht hij ook weerstand. “Voor sommigen kan AI bedreigend voelen, vooral als het taken overneemt die zij nu uitvoeren. Begeleiding vanuit de organisatie is hier essentieel. We moeten laten zien hoe AI ons werk kan verrijken en niet zomaar banen ‘afpakt’.”

Hans heeft sterke ideeën over hoe AI kan bijdragen aan het Omgevingsplan. “AI kan een grote rol spelen bij standaardisatie,” zegt hij. “Veel gemeenten kijken op tegen de hoeveelheid werk die het Omgevingsplan oplevert. Vaak worden die processen op de oude manier aangepakt – langzaam, stap voor stap, zonder te kijken naar mogelijkheden voor vereenvoudiging of standaardisatie.”

Hij wijst erop dat er ondanks het ontbreken van wettelijke standaarden vaak sprake is van overeenkomsten tussen de regels in Omgevingsplannen door heel Nederland. “AI kan helpen om die gemeenschappelijke regels te identificeren en te standaardiseren, wat ons veel tijd en moeite zou besparen. Het zal niet in één keer perfect zijn, maar ik ben ervan overtuigd dat we hier naartoe kunnen werken.” 

Hans ziet AI niet als een bedreiging, maar als een kans om het werk in het fysieke domein slimmer, efficiënter en toekomstbestendig te maken. “AI kan ons helpen om de grote opgaven, zoals het Omgevingsplan, op een innovatieve manier aan te pakken. Het verlicht het voorbereidende werk, zorgt voor betere standaardisatie en biedt ruimte voor de menselijke expertise om zich te richten op strategische keuzes.”

Met de juiste begeleiding en ondersteuning vanuit de organisatie kan AI uitgroeien tot een onmisbare schakel in de gemeentelijke processen. Zoals Hans afsluit: “Als we AI slim inzetten, kunnen we het werk niet alleen beter doen, maar ook leuker maken.”